Recent kreeg ik een foto binnen met daarbij de vraag: wat is dit? Manga poppetjes die aan een bloempot hangen. Een van onze lezers had ze gekregen uit Japan was op zoek naar meer. Maar wat ga je dan Googlen? Het antwoord: Cup no Fuchiko!
Het is geen hangertje en het is geen magneet. Het is zo’n rage zoals alleen in Japan iets een rage kan worden. Deze (vrijwel altijd vrouwelijke) figuurtjes heten Cup no Fuchiko en kun je aan alles hangen wat een randje heeft.
Ze kunnen hangen en zitten, vliegen en acrobatische toeren uithalen. Wat het karaktertje ook doet, het voegt een extra dimensie toe aan je interieur. En zoals met manga zijn er ook Cup no Fuchiko in allerlei variaties. Van kinderlijk onschuldig tot 18+ hardcore.
Geschiedenis
Cup no Fuchiko komt uit de koker van manga tekenaar Katsuki Tanaka. Het eerste figuurtje zag het levenslicht als capsule speeltje. Je weet wel, zo’n ding uit een automaat. Voor Tanaka met zijn ogen kon knipperen weren er 1,3 miljoen exemplaren verkocht. Blijkbaar zijn er een hoop Japanners die hun comfortzoeken in kleine figuurtjes van vrouwen.
Een van de originele Cup no Fuchiko was het zittende meisje met blauwe jurk. Inmiddels kun je het zo gek niet verzinnen of er is wel een figuurtje van. Er zit zelfs zo nu en dan een kerel tussen.
Inmiddels is de rage meer dan alleen maar een interieur trend. Fans van Cup no Fuchiko nemen hun figuurtjes overal mee naartoe en laten ze poseren. Foto’s hiervan zijn goed vertegenwoordigd op social media.
Ook in Nederland kun je, in beperkte mate, Cup no Fuchiko kopen. De website Seikatsu.nl verkoopt allerhande artikelen uit Japan, waaronder ook deze figuurtjes. Ook AliExpress verstuurd deze mini-meiden naar ons kikkerlandje. Leuk als je nog op zoek bent naar een origineel cadeau.
Ik ben dol op ramen noedels. In Japan vind je op elke straathoek, nou vooruit, vrijwel iedere straathoek een ramen-restaurant. Ook buiten Japan wint ramen terrein. Hoewel het aanbod in Nederland niet zo heel erg groot is heb je zeker in Amsterdam best wel een paar opties. Deze keer nam ik de proef op de som bij Ramen-ya.
Een tijdje geleden proefde ik al eens van de noedels in Taka Japanese Kitchen. Eigenlijk was ik een beetje bang voor teleurstelling. Tenslotte kan het nooit zo lekker zijn als in hét land van de ramen: Japan. Maar dat viel reuze mee en al snel riep ik dat Taka Japanese Kitchen wel eens de beste ramen van Nederland zou kunnen serveren. Een mooi ijkpunt dus om eens te gaan kijken bij Ramen-ya.
Wat staat er bij Ramen-ya op het menu?
Een beetje een inkoper wellicht, maar: ramen noedels! Maar zoveel prefecturen als er in Japan zijn heb ook verschillen in ramen. Het verschil zit met name in de soep. Neem Takayama bijvoorbeeld, daar gebruiken ze sojasaus als basis voor de soep. Zout als soepbasis komt ook veel voor. En dan is er tonkotsu.
Tonkotsu soep wordt getrokken van varkensbotten. Door de botten minimaal acht uur te laten koken krijg je een heerlijke rijke soep. Het gebruik van deze soep als basis voor ramen noedels komt uit Hakata, tegenwoordig een wijk van Fukuoka op het eiland Kyushu. Tonkotsu ramen wordt zodoende ook welk Hakata ramen genoemd.
En Hakata ramen is wat er op het menu staat bij Ramen-ya. Behalve recht-voor-z’n-raap tonkotsu kun je ook kiezen uit tonkotsu shio (tonkotsu gemengd met een zout basis) of tonkotsu shoyu (gemengd met een soja-saus basis). Mocht je toch wat anders willen kun je ook kiezen uit een sesam-basis of kimchi ramen.
Wij waren met z’n drieën en we bestelden een gewone tonkotsu, een tonkotsu shoyu en een karaka-men, gewone tonkotsu met pittige niku-miso. En wat mij betreft hoort bij ramen een portie gyoza, dus die stond ook snel op tafel.
Ramen-ya beter dan Taka?
Kortweg: nee.
De noedels waren erg lekker. De charsiu was erg lekker en super mals. Maar de soep… de smaak was uitstekend, echte tonkotsu, maar erg vettig. Tonkotsu soep hoort tot op zekere hoogte vettig te zijn maar de soep bij Ramen-ya is wat mij betreft te vettig en lag vrij zwaar op de maag.
Daarentegen is de presentatie wel erg goed en heeft Ramen-ya veel meer de sfeer van een restaurant. Je kunt hier makkelijk wat langer blijven zitten en nog even wat drinken na de ramen. En daar is uiteraard ook wat voor te zeggen. Verder moet ik zeggen dat het personeel erg vriendelijk was.
Conclusie
De sfeer in ramen-ya is prima en de menukaart is behoorlijk authentiek. De noedels zelf zijn erg lekker en de presentatie is uitstekend. Alleen de soep was wat mij betreft te vettig en zwaar. Maar laat je daar niet door weerhouden om Ramen-ya in Amsterdam een keer te gaan proberen. Want wat je er te eten krijgt is behoorlijk authentiek Japans.
Wat de hoofdstad van Japan is weet je vast wel. Tokyo is niet alleen de hoofdstad van Japan, het is ook de grootste stad ter wereld (afhankelijk van welke buitenwijken je allemaal wel en niet mee telt).
Trouwens, dat Tokyo de hoofdstad van Japan is blijkt niet volledig correct te zijn. In bestuurlijke zin is Tokyo namelijk geen stad. Maar… dat is een ander verhaal.
Tokyo, hoofdstad van Japan / 1868 – heden
Tokyo was niet altijd een miljoenenstad en is het ook niet altijd de hoofdstad van Japan geweest. Tokyo is zelfs niet altijd Tokyo geweest.
Zo’n 5000 jaar geleden ontstond aan de mond van de rivier Hira een dorpje. Het Japanse woord voor rivier is kawa en het Japanse woord voor dorpje is mura. Het dorpje heette dus Hirakawa-mura.
Ruim 4000 jaar ging men er zijn gang, totdat in de 12de eeuw de militaire gouverneur van de Kanto provincie besloot er zijn kasteel te bouwen. De beste man heette Edo Shigenaga, en zelfingenomen als hij was noemde hij zijn kasteel Edo-juku. In de eeuwen daarop groeide het stadje rond Kasteel Edo-juku en kreeg de naam Edo. Maar de hoofdstad van Japan was het bij lange na niet.
In 1590 nam Tokugawa Ieyasu zijn intrek in Edo-juku. 13 jaar later, in 1603 werd Tokugawa de eerste shogun van een nieuw en verenigd Japan. Een Japan dat tot die tijd verdeeld geweest was onder met elkaar kibbelende landheren. Dat zorgde regelmatig voor escalaties van militaire proporties. Tokugawa had een plan om daar voor eens en voor altijd een kunt achter te zetten. En dat lukte. En zo werd Edo de defacto hoofdstad van Japan.
Tot 1868 heerste de Tokugawa familie over Japan. Het land was succesvol verenigd, maar tegelijkertijd volledig afgesloten geraakt van de buitenwereld. Amerika had besloten dat ze graag handel zouden willen drijven met Japan en stuurde Kapitein Perry op pad met de opdracht een voet binnen de voordeur te krijgen. Dat ging uiteraard niet van harte, maar uiteindelijk opende Japan in 1868 haar deuren. De Tokugawa familie droeg na bijna 300 jaar de macht over aan de keizer, die al die tijd in Kyoto had gewoond.
Kyoto was dus ook officieel nog de hoofdstad van Japan, volgens de keizerlijke hofhouding althans. Die zagen echter ook wel in dat Edo tijdens de heerschappij van de Tokugawa familie uitgegroeid was tot het bestuurlijke centrum van het land. Zodoende verhuisde de keizer dus naar Edo.
Waar de keizer woont, dat is de hoofdstad. In de naam van de stad hoort dan ook het Japanse teken 京 thuis, wat hoofdstad betekend. In Kyoto zit het: 京都 en voor Edo was dus ook een nieuwe naam nodig. De stad ligt in het oosten van Japan, dus zonder al te veel creativiteit werd Edo omgedoopt tot Tokyo: 東京. De 東 betekent “oost”, dus de naam Tokyo staat voor niets meer dan Oostelijke Hoofdstad.
Kyoto, hoofdstad van Japan / 794 – 1868
Tokyo is dus pas sinds 1868 officieel de hoofdstad. Officieus begon het eigenlijk al in 1603, maar laat het nou officieel zo zijn dat de hoofdstad is daar waar de keizer woont. En tot 1868 was dat dus Kyoto.
Hierboven last je al dat 京 het Japanse teken voor hoofdstad is. Dan zal het je dus niets verbazen dat ook in Kyoto dat teken te vinden is: 京都.
Duizenden jaren eerder woonden er al mensen in het gebied. De stad ligt in een kom aan drie kanten omsloten door bergen. De bodem van de kom is relatief uitgestrekt en vlak. De bergen zorgden voor enige bescherming van de elementen terwijl de vlakke grond uitstekend geschikt bleek voor landbouw. De riviertjes die vanuit de bergen naar beneden kabbelden zorgden bovendien voor voldoende natuurlijke irrigatie.
Over hoe en wanneer precies de eerste mensen hier neerstreken is weinig bekend. Eigenlijk weten we pas vanaf ongeveer de 6de eeuw voor Christus wat er zich zoal afspeelde in Kyoto. Toen werd Shimogamo Jinja gebouwd, een van de oudste Shinto schrijnen van Japan.
Tegen het einde van de 8ste eeuw, Nara was op dat moment de hoofdstad, begon Keizer Kanmu zich te ergeren aan de steeds groter wordende bemoeienis van Boeddhistische geestelijken met zijn regering. Om de Boeddhisten een loer te draaien besloot hij zijn regering te verhuizen. In 784 vestigde hij zijn regering in Nagaoka-kyo, een stadje ten zuidwesten van het huidige Kyoto. De officiële reden was dat daar beter transport routes waren dan in Nara, met name de rivier.
Na een paar jaar bleek dat de rivier toch wel behoorlijk vaak overstroomde, dus ging Kanmu opnieuw op zoek. Pak ‘m beetje 10 kilometer stroomopwaarts vond hij de perfecte plek, waar hij in 794 heen trok. Het stadje heette toen uiteraard nog geen Kyoto, maar moest wel een hoofdstad-waardige naam hebben. Keizer Kanmu koos voor Heian-kyo (平安京), Hoofdstad van Kalmte en Vrede. Bij 1100 jaar lang bleef Kyoto hoofdstad van Japan.
Wel leuk om te weten is dat toen Keizer Meiji in 1868 verhuisde naar Tokyo er nooit een wet is geschreven waarin de hoofdstedelijke titel officieel wordt overgedragen van Kyoto naar Tokyo. Er zijn mensen die dit interpreteren als volgt: Kyoto is nog steeds de hoofdstad van Japan. Sterker nog, Keizer Meiji heeft bij zijn verhuizing Kyoto aangewezen als “backup hoofdstad”. Zodoende staat er ook in Kyoto nog een keizerlijk paleis. Als de keizer daar zou verblijven zou Kyoto tijdelijk weer hoofdstad zijn. Sinds 1868 is de keizer niet in Kyoto geweest.
Heian-kyo (de oude naam van Kyoto) was vrijwel symmetrisch gebouwd met rechte straten. Dit stratenstelsel kenmerkt Kyoto to op de dag van vandaag.
Nagaoka-kyo, hoofdstad van Japan / 784 – 794
Voordat Kyoto de hoofdstad werd, was Nagaoka-kyo (長岡京) een korte periode hoofdstad. Dit stadje, zo’n 10 kilometer stroomafwaarts langs de rivier leek een goede kandidaat toen Keizer Kanmu genoeg had van de bemoeienis van de Boeddhisten in Nara. De transportroutes, zowel via land als via water, leken in Nagaoka-kyo uitstekend. In 784 vond de verhuizing plaats.
Waar Keizer Kanmu niet aan gedacht had, was dat Nagaoka-kyo een kilometer stroomafwaarts ligt van een knooppunt van twee rivieren. Tijdens het regenseizoen had de rivier juist in het relatief vlakke Nagaoka-kyo moeite om binnen haar oevers te blijven. Toen de keizer voor de zoveelste keer natte voeten had gekregen pakte hij zijn biezen er trok in 794 stroomopwaarts.
Nara, hoofdstad van Japan / 710 – 784
Als je iets weet van oude hoofdsteden van Japan, dan weet je dat Nara een van de hoofdsteden was. Wat eigenlijk vreemd is, is dat Nara zo bekend is als hoofdstad. Het was namelijk maar 74 jaar de zetel van de Japanse macht.
In 708 besloot Keizerin Genmei dat er een nieuwe hoofdstad gebouwd moest worden, naar het voorbeeld van de hoofdstad van de Chinese Tang dynastie Chang’an. In 710 was de stad klaar en werd Heijo-kyo (平城京) genoemd, het huidige Nara. De Zijderoute werd doorgetrokken tot de nieuwe hoofdstad. Zo ontdekten de Chinese, Koreaanse en Indiase handelaren Japan. Het ging Heijo-kyo voor de wind.
In korte tijd werd een groot aantal Boeddhistische tempels gebouwd. Veel van deze tempels staan er nog steeds en staan op de UNESCO Werelderfgoedlijst. De cultuur ontwikkelde zich in rap tempo. In de periode dat Nara hoofdstad was werd de basis gelegd voor een aantal aspecten van de hedendaagse cultuur, literatuur en kunst. Dat is ook de reden dat Nara, ondanks haar korte carrière als hoofdstad toch een van de meest bekenden is.
Tussen 740 en 745 werd de hoofdstad trouwens vier keer verplaatst vanwege een uitbraak van de pokken, die een aantal leden van de Keizerlijke Familie velde. Van 740 tot 744 woonde de keizer in Kuni-kyo (tegenwoordig Kizugawa). Daarna bracht hij een korte periode door in Naniwa-kyo (het huidige Osaka) en Shigarakinomiya (nu Shigaraki) om in 745 terug te keren naar Nara
Japanse hoofdsteden voor 710
Voor dat Keizerin Genmei in 708 besloot om een echte, vaste hoofdstad te bouwen zwerfde de zetel van de macht behoorlijk rond. Eigenlijk iedere keizer bouwde een nieuw paleis als hij of zij aan de macht kwam. Soms in hetzelfde stadje als de voorganger, soms een stadje verderop.
Tussen 457 en 710, voordat Nara de hoofdstad werd, kende Japan 33 keizers met 33 verschillende paleizen. Maar liefst 10 van hen koos voor het stadje Asuka als vestigingsplaats. Verder waren ook de stadjes Sakurai en Kyoryo in de buurt van Nara populair.
Wat wel opvalt is dat op 1 keizer na ze allemaal kozen voor vestiging in of in de buurt van de toenmalige provincie Yamato. Dat is grofweg het gebied tussen het zuiden van het tegenwoordige Osaka en Nara. Een keer heeft een keizer een jaar doorgebracht in de buurt van Fukuoka, op het eiland Kyushu.
Het is hoe dan ook duidelijk dat het grootste gedeelte van de keizerlijke geschiedenis, en dus als logisch gevolg de geschiedenis van de hoofdstad van Japan, zich afspeelde in de regio rond Nara en Kyoto. Tot 1868 dus…
Hallo beste Japan-reiziger. Ja, ik pleeg de aanname dat je, als je dit leest, in ieder geval van plan bent om naar Japan te reizen. Doe je goed! Een van de belangrijkste beslissingen is welke reisgids je meeneemt. De Dominicus Landengids Japan stond al op ons lijstje met 3 beste reisgidsen voor Japan. Van de uitgever kreeg ik de 2017 editie thuisgestuurd om te recenseren.
Ik weet niet wat jij zoekt in een reisgids, maar voor mij vormt een goede reisgids de rode draad van een reis. Ik laat me graag meevoeren naar plekken die ik zonder reisgids nooit gevonden zou hebben. Voor mij zijn dat plekken die onder de locals wereldberoemd zijn maar die net even weg liggen van de “tourist trail”.
De auteur van de Dominicus Landengids Japan heeft jaren in Japan gewoond en kent dus een heleboel van dit soort plekken. Ik heb zelf ook 5 jaar in Japan gewoond, dus waar ik met name naar gezocht hebt in deze reisgids zijn plekken die mij zouden kunnen verrassen. En uiteraard heb ik er daar een aantal van gevonden.
De inhoud
De eerste 77 pagina’s van deze gids zijn gewijd aan context. Japan is oosters en westers tegelijk maar heeft tegelijkertijd een diepgewortelde cultuur die zich eeuwen heeft kunnen ontwikkelen zonder invloeden van buitenaf. Dit vergt enige uitleg om zaken als religie, werkethiek en discipline in een kader te plaatsen. Zonder kader begrijp je geen hout van Japan en de Japanners en heb je wat mij betreft een sub-optimale ervaring. Het kader dat geschetst wordt in de Dominicus Landengids Japan is tegelijkertijd begrijpelijk en redelijk diepgaand. Zonder twijfel diepgaand genoeg voor jou, als Japan-reiziger.
Na het schetsen van het kader begint de gids in Tokyo. Een machtige stad, maar niet mijn favoriete stad in Japan. Desalniettemin zou ik graag met deze gids op zak nog eens een paar dagen door Tokyo struinen. Ik denk dat ik de stad dan op een andere manier zou leren kennen.
Na het gebied rond Tokyo te bespreken springt de gids naar het westen van Japan. Kyoto komt later in een apart hoofdstuk aan bod maar eerst voert de reis naar Osaka, Nara, Kobe, Himeji… Mijn kant van Japan zeg maar. Het is een feest van herkenning met een aantal aangename verrassingen.
Als je een reisgids schrijft moet je uiteraard keuzes maken. De keuzes hangen af van wat je als auteur over wilt brengen. Het wordt mij hier duidelijk dat de auteur van de Dominicus Landengids Japan meer wil laten zien dan alleen de toeristische hoogtepunten.
Zo komt Kobe uitgebreid aan bod (wat wel mijn favoriete stad in Japan is trouwens). Maar veel verrassender nog vind ik de uitgebreide beschrijving van de dunbevolkte noordwestelijke kust. Dat stuk van Japan is een absoluut juweeltje maar wordt in reisgidsen vaak weggemoffeld in één of twee bladzijden. Ook het noorden van het land, wat prachtig is maar niet zo in trek is bij buitenlandse toeristen, komt uitgebreid aan bod. Zelfs de verborgen pracht van Shikoku staat beschreven.
Een treinrit langs de noordelijke San-in-kust en een bezoek aan de prefecturen erlangs (Tottori, Shimane, Yamaguchi), is een ontmoeting met oude Japan. De treinen rijden in een ruraal tempo langs de woeste Japanse Zeekust en brengen je in een historisch, cultureel en religieus belangrijk gebied.
pagina 210
De Dominicus Landengids Japan legt de nadruk op de beleving. Veel omschrijving zijn gebaseerd op wandelroutes vanaf stations. De meesten van jullie zullen tenslotte kiezen voor reizen met de trein. Leuke plekjes die je tijdens je wandeling mooi even mee kunt pikken worden duidelijk beschreven.
En dat het met name om de ervaring gaat zie je ook aan het feit dat er maar weinig paginaruimte gewijd is aan accommodaties, restaurants en vervoer. De Lonely Planet bijvoorbeeld schrijft veel meer over die zaken, waardoor er minder ruimte over blijft voor lokale informatie.
Ik bewonder iedere auteur van reisgidsen. Het is onmogelijk om een volledige gids te schrijven over een heel land. Als auteur moet je dus keuzes maken over welke gebieden wel en niet op te nemen. Ik vind dat deze reisgids goed gekozen heeft welke gebieden te beschrijven.
Wat mij betreft sluit de Dominicus Landengids Japan het beste aan bij het motto van deze site: beleef Japan op een unieke manier.
Authentiek Japans eten. Daarvoor moet je uiteraard in Japan zijn. Omgekeerd verwacht je in Japan ook geen authentiek Nederlands eten (er zitten wel een paar Nederlandse restaurants in Japan, maar om eerlijk te zien smaken de piepers er toch anders).
Ja, er zijn mensen die tijdens hun vakantie zoveel mogelijk Nederlands eten naar binnen willen schuiven. Kijk maar naar het aantal Nederlandse snackbars aan de Spaanse Costa’s.
Mijn punt? Echt authentiek eten in “het buitenland” is een beetje een gok. Vooral de mate van authenticiteit is variabel.
Met dat in mijn achterhoofd heb ik al menig Japanse keuken in Nederland geprobeerd. Vaak ontbreekt er een element in de smaak omdat óf een ingrediënt lastig te krijgen is in Nederland óf de smaak aangepast is aan de gemiddeld Nederlandse tong.
Zo liep ik afgelopen zaterdag naar binnen bij Taka’s Japanese Kitchen in Amsterdam. Hier zouden de ramen noedels onovertreffelijk zijn volgens de reviews op Facebook. Tijd voor een test dus.
Als je de tweede verdieping van Toko Dun Yong bereikt waan je je ineens toch een klein beetje in Japan.
Waar?
Taka’s Japanese Kitchen ligt verstopt in China Town, in het Amsterdamse Wallen-gebied. Je moet even zoeken, want Taka heeft zijn Japanse keuken ingericht op de tweede verdieping van het gebouw van Toko Dun Yong (Stormsteeg 9 in Amsterdam).
Door de supermarkt heen klimmen we dus naar de tweede verdieping. Het is net na openingstijd dus we kunnen direct gaan zitten. Na ons vormt er al snel een wachtrij op de trap.
Leuk is overigens om te melden dat Taka vroeger op het Waterloo plein zijn noedels verkocht. Na een aantal workshops in de keuken van Dun Yong heeft hij er een permanent thuis gevonden.
In de volledig open keuken bereidt chef Taka de ene na de andere kom ramen noedels.
Ramen noedels
Het menu is eenvoudig. Je kunt kiezen uit tonkotsu ramen, met varkensvlees en varkensbouilion of vegetarische ramen waarbij alle varkensonderdelen achterwege blijven. Op naar het belangrijkste. Hoe smaakten de ramen noedels bij Taka?
Wij bestelden tonkotsu ramen. Laat ik beginnen met de presentatie. Die is veelbelovend. Hier alleen al zie je dat je hier met een echte Japanse chef te maken hebt die trots is op zijn gerechten. Het ei, de chashu ham, de kimchi en de lente-uitjes hebben allemaal hun eigen plekje in de kom.
En dan de smaak. Bij ramen zijn er twee dingen belangrijk: de kwaliteit van de noedels en de smaak van de soep.
De noedels die Taka gebruikt zijn iets dikker dan wat je in tonkotsu ramen in Japan vindt. Het zijn wel erg lekkere noedels, met veel eigeel. Het zou zomaar kunnen dat Taka zijn eigen noedels met de hand maakt, omdat die hier niet zo bij de groothandel in te kopen zijn.
Door naar de soep. Ik vond de soep lekker, maar wel vrij vet. Normaal drink ik alle soep op als ik ramen eet, maar deze soep was simpelweg te machtig om helemaal weg te werken.
De ramen noedels van Taka’s Japanese Kitchen komen zo dicht bij authentiek als je op een afstand van ruim 9.000 kilometer afstand kunt verwachten. In vergelijking met ramen restaurants in Japan zou ik Taka een middenmoter noemen. Kijk je naar wat er verder in Nederland te krijgen is dan zou het heel goed kunnen dat de ramen bij Taka’s Japanese Kitchen de beste ramen van Nederland is.
Dit is ‘m, een mooi gepresenteerde kom ramen noedels. Misschien wel de lekkerste van Nederland!
Ik zou me het dagelijks leven niet meer voor kunnen stellen zonder internet. Jij? Toen ik in 1982 geboren werd wist nog niemand iets van internet af. In 1969 begon het Amerikaanse leger met ARPANET, de verre voorganger van het internet. Maar pas toen ik 9 was, in 1991, werd internet toegankelijk voor het publiek.
Met de opkomst van internet hebben we ook een berg nieuw vocabulair voor onze kiezen gekregen. Veel van de woorden hebben we linea recta overgenomen uit het Engels. Maar sommige termen zijn een eigen leven gaan leiden. Een leuk voorbeeld daarvan is het apenstaartje (@-teken).
We kennen het apenstaartje van email adressen en recenter van sociale netwerken zoals Twitter, Facebook en Instagram. Maar denk niet dat je het woord “apenstaartje” zomaar kunt vertalen. Zeg je tegen een Engelsman “monkeytail” dan komt zijn email waarschijnlijk niet aan in jouw mailbox. De jongens en meisje van Viking Direct zochten uit hoe het @-teken in het buitenland heet. Jij wilt natuurlijk vooral weten hoe de Japanners het noemen, maar eerst een overzicht van de andere landen.
Apenstaartje in het buitenland
Je ziet, iedere cultuur heeft een volledig eigen interpretatie van het @-teken. Hoe noemen de Japanners het apenstaartje?
Apenstaartje in Japan
Je kunt er van alles in zien. De Japanse archipel bestaat uit maar liefst 6.852 eilanden. De zee stroomt daar tussendoor en zorgt voor een fenomeen wat de Japanners kennen als naruto: draaikolken.
De draaikolken onder de Onaruto Brug.
Op sommige plaatsen is het schouwspel van de draaikolken ronduit indrukwekkend. Wat mij betreft dé perfecte plek om ze te zien is op de Onaruto Brug die de eilanden Awaji en Shikoku verbindt. Op onze roadtrip door Shikoku reden we erover.
Maar goed, waarom dit verhaal over draaikolken? Nou, dat is zoals de Japanners het @-teken zien. Als een draaikolk, een naruto.
De Japanners noemen het @-teken naruto, wat draaikolk betekent.
Op zondag 4 juni van 12.00 tot 17.00 uur organiseert Japanmuseum SieboldHuis voor de tiende keer de Japanmarkt op het Rapenburg in Leiden. Dit wordt traditiegetrouw gevierd om het bezoek van de Keizer in 2000 aan Japanmuseum SieboldHuis en het Rapenburg te herdenken.
Jubileum: Japanmarkt 10 jaar
Aangezien het een jubileumeditie is, zal het Japanmuseum SieboldHuis grootser uitpakken dan ooit! Bezoek meer dan 500 meter markt met een breed aanbod van Japanse culturele en culinaire waren. Laat je meevoeren door de diversiteit van de rijke Japanse cultuur en maak kennis met alle facetten die deze te bieden heeft. Loop langs prachtige prenten, kimono’s, bonsai-boompjes en vele andere typisch Japanse producten. Proef de welbekende sushi, sake en Japanse thee op het foodcourt of laat je verrassen door streetfood gerechten zoals takoyaki of okonomiyaki.
Directeur Japanmuseum SieboldHuis Kris Schiermeier opent samen met de Japanse ambassadeur Hiroshi Inomata en burgemeester Henri Lenferink om 12.00 uur de tiende Japanmarkt.
Uiteraard is Japanmuseum SieboldHuis ook open. Het is de laatste kans om de tijdelijke tentoonstelling ‘De dingen die voorbij gaan. Fotografisch werk van Casper Faassen’ te bekijken. Kunstenaar Casper Faassen is zelf aanwezig voor toelichting op zijn werk. Op de bovenste verdieping van het museum is de tentoonstelling ‘Ema, tastbare gebeden’ te zien. Deze tentoonstelling geeft een bijzondere inkijk in de Japanse religieuze en medische wereld. Tevens zal in het museum een Japanse monnik een bijzonder optreden geven. Voorkom lange wachtrijen bij het museum en koop uw toegangsbewijs vooraf. E-tickets zijn te koop via www.sieboldhuis.org.
Vechtsportdemonstraties
In de Tempelzaal van het Rijksmuseum van Oudheden zijn er tussen 12:00 tot 17:00 uur vechtsportdemonstraties bij te wonen. Verschillende vechtsportverenigingen laten hier hun krachten zien. Voor de energieke Japanse festivaldansen van Raiden Yosakoi kunt u ook in de Tempelzaal terecht.
Popcultuur
Voor de fans van de moderne Japanse popcultuur en rages is er ook genoeg te zien en te doen. Bekijk kramen met manga en anime merchandise of bewonder de verschillende cosplayers die rondlopen op de Japanmarkt. Ben je zelf een cosplayer? Schrijf je in voor de wedstrijd bij de Sieboldkraam! Om 16.00 uur maakt de jury de meest bijzondere cosplayer bekend in de tuin van Japanmuseum SieboldHuis. Naast de eer win je ook een typische Japanse prijs, mede mogelijk gemaakt door Jika-tabi.nl.
De organisatie hoopt je op zondag 4 mei om 12.00 uur te verwelkomen op het Rapenburg voor de feestelijke opening van de Japanmarkt!
Ik ga al een tijdje mee op het gebied van de Japanse cultuur. In 2001 leerde ik mijn (Japanse) vrouw kennen, in 2005 studeerde ik een half jaar in Japan en vanaf begin 2007 woonde ik er vijf jaar. In die tijd heb ik de taal redelijk onder de knie gekregen en ben ik langzaam de meer verfijndere aspecten van de Japanse cultuur gaan begrijpen. Maar als je nou als nieuweling naar Japan gaat, wat houdt die cultuur dan essentieel in?
3 aspecten van de Japanse cultuur
Vraag een Japan reiziger wat hem of haar het meeste opviel tijdens hun eerste bezoek en de kans is groot dat je in ieder geval de volgende 3 punten hoort:
Japanners zijn enorm vriendelijk
De treinen rijden op tijd
Het is er druk maar niet chaotisch
Deze 3 punten wil ik gebruiken om de belangrijkste aspecten van de Japanse cultuur uit te leggen.
Wat hier achter zit is religie. Niet het soort religie dat tijdens het avondeten aan de deur verkocht wordt. Zelfs niet het soort religie waarvoor je iedere zondag naar de kerk moet. Intergraal ingebakken in de Japanse cultuur is de Shinto religie.
De normen en waarden in veel westerse landen zijn onderbouwd door Christelijke principes. Of je nou religieus bent of niet, het vormt onze cultuur.
Zo wordt de Japanse cultuur gevormd door Shinto, de oorspronkelijke religie van Japan. Vrij vertaald betekent het “Weg der Goden”. Het leuke aan het Shintoïsme is dat het, in mijn ogen, een veel praktischere religie is dan het Christendom of de Islam. Er kleven geen doemscenario’s aan voor het hiernamaals die leiden tot angst.
Nee, het Shintoïsme gelooft dat er in alles een god zit. In iedere boom, in iedere steen. Dat levert duizenden goden op. Die goden zijn niet omnipotent of alleswetend. Ze beschermen alleen hun eigen object.
Als er in alles om je heen een god verstopt zit, doe je er goed aan alles om je heen met respect te behandelen. Die essentie van de religie is de ruggengraat van de Japanse cultuur.
Verder is het Shintoïsme een erg vrijblijvende religie. Je hoeft er niet wekelijks of dagelijks voor naar een gebedshuis. Er wordt geen bijdrage van je verwacht. Maar omdat de belangrijkste gebruiken ingeweven zitten in de Japanse cultuur beleid iedere Japanner indirect deze godsdienst.
En zo komen we bij de vriendelijkheid van de Japanners. Japanners zijn zo ernom vriendelijk omdat respect voor de omgeving essentieel ingebakken zit.
Japanse treinen rijden op de seconde nauwkeurig. De jaarlijkse gemiddelde vertraging voor Shinkansen treinen is slechts 54 seconden. Afbeelding via Hans Johnson onder CC BY-ND licentie.
De treinen rijden op tijd
Japanners zijn dol op discipline. Het Shintoïsme ingeweven in de Japanse cultuur zorgt voor respect. Als de omgeving zo belangrijk is, dan wegen de belangen van het individu relatief minder zwaar.
Ook dat zie je terug in het dagelijks leven. Het individu is ondergeschikt aan de groep. In het belang van de groep cijferen veel Japanners zichzelf weg. Dat kan voor een buitenlander wel eens irritant zijn, maar het zorgt wel voor een zekere discipline in de samenleving. Eigenlijk is de discipline een logisch gevolg van het respect waarmee het individu de samenleving behandeld.
En die discipline, die zorgt ervoor dat Japanse treinen op tijd rijden.
Het is de discipline om exact volgens de dienstregeling te rijden. Maar ook de discipline in het productieproces van de treinen waardoor er hoogwaardig materieel geleverd wordt dat nauwelijks stuk gaat. Ook in het onderhoudsproces van materieel en spoor zit die discipline. Al die dingen die bij de NS dus regelmatig fout gaan, gaan in Japan vrijwel altijd goed.
Op veel plaatsen in Japan is het druk, maar het voelt nooit chaotisch. Afbeelding via Kojach onder CC BY licentie.
Het is er druk maar niet chaotisch
Ik zei het al, Japanners stellen de belangen van de groep boven de belangen van het individu. Dat moet ook wel als je naar de bevolkingsdichtheid kijkt in de steden. Zoveel mensen die samen een klein stukje land moeten delen. Als iedereen alleen aan zijn of haar eigen hagje zou denken zou dat regelmatig tot knokpartijen leiden.
Het respect voor de samenleving en de discipline waar ik het hierboven over had zorgen ervoor dat de harmonie behouden blijft.
In drukke winkelstraten loopt iedereen die de ene kant op gaat aan de linker kant en de stroom de andere kant op neemt de andere helft. Sta je op de trein te wachten, dan sta je netjes in de rij. De eerste in de rij mag het eerst de trein in en heeft dus ook als eerste (misschien) een zitplaats. Er wordt niet gedrongen, er wordt niet geduwd. Zelfs op de drukste stations gaat het er vreedzaam aan toe.
Hoewel het dus druk is, is het negens chaotisch. Wat ook helpt is dat Japan ingesteld is op drukte. De capaciteit om mensenstromen te beheren is er. In de drukke perioden rijdt er iedere paar minuten een trein. Je staat dus wel in de rij maar je hoeft nooit lang te wachten. Omdat de drukte gewoon door stroomt is er prima mee te leven.
Het is pas op momenten dat de mensenstromen stil vallen dat het minder comfortabel wordt. Een van die momenten in het jaar is Golden Week, begin mei. Dan is het op een aantal plaatsen zó druk dat het systeem dicht slibt. Maar dat is een uitzondering op de regel.
De essentie van de Japanse cultuur
De essentie van de Japanse cultuur is wat mij betreft harmonie. Vanuit de religieuze normen en waarden van het Shintoïsme haalt de cultuur diepgeworteld gevoel van respect voor alles en iedereen in de omgeving. Om de harmonie met de omgeving te bewaren heb je een zekere vorm van discipline nodig. Dat het echt werkt zo, zie je overal waar het druk is maar waar mensen niet door elkaar lopen. Iedereen houdt zich netjes aan de sociale regels. Behalve onwetende buitenlanders…
Kyoto is een van de bekendste steden van Japan. Ga je op reis jaar Japan dan staat Kyoto ongetwijfeld op je lijstje. Maar waarom? Omdat het in de reisgidsen staat? Omdat er een hoop foto’s gemaakt worden? Want het is zo’n een bekende naam? Of omdat je er gewoon geweest moet zijn? Uiteraard!
Maar het echte antwoord zit ‘m in de historie, het ontstaan van Kyoto. En dat is een verhaal dat begint… bij het begin natuurlijk.
Ontstaan van Kyoto
In de grond onder de stad hebben archeologen bewijs gevonden dat er op de plek waar Kyoto nu ligt als in ieder geval 16.000 jaar mensen wonen. Gezien de ligging is dat ook vrij logisch. Kyoto ligt op een natuurlijk beschutte plek in een vallei die aan drie zijden omringd wordt door bergen. De bergen zorgen voor relatief stabiel weer. Vanuit de bergen stroomt op meerdere plaatsen water de vallei in. Bovendien ligt Kyoto in een gebied met relatief weinig aardbevingen. Al met al dus een prima plek voor een prehistorische nederzetting.
Van die prehistorische nederzetting is verder weinig bekend. De eerste geschreven stukken over Kyoto dateren uit de 6de eeuw. Rond die tijd werd de Shimogamo Jinja, een Shinto heiligdom gebouwd. Shimogamo Jinja is een van de oudste schrijnen van Japan en is (uiteraard) UNESCO Werelderfgoed. Rond de schrijn groeide een dorpje.
De keizer komt naar Kyoto
In de 8ste eeuw begon Keizer Kanmu zich te ergeren aan de steeds groter wordende bemoeienis van Boedhistische monniken met zijn overheid, toen nog gevestigd in Nara. Hij ging op zoek naar een plek om een nieuwe hoofdstad te vestigen. De keizer was door de eeuwen heen al een aantal keer verhuisd. Kanmu’s oog viel op het dorpje rond Shimogamo-Jinja. De nieuwe hoofdstad noemde hij Heian-kyo, hoofdstad van vrede. In 794 verhuisde hij met zijn voltallige hofhouding naar het nieuwe gebouwde paleis.
Al snel vestigde ook de Japanse bourgeoisie in Kyoto. Die wilden uiteraard zo dicht mogelijk bij de keizer zijn. Zo ontwikkelde de cultuur in Kyoto zich met een zekere decadentie die elders in Japan niet voor kwam. Over de eeuwen heen hebben meerdere militaire heersers getracht Japan te leiden vanuit andere locaties. De meest bekende hiervan is het Tokugawa Shogunate. Kyoto bleef desalniettemin officieel de hoofdstad en woonplaats van de keizer.
Modern Kyoto
Pas in 1868 droeg Kyoto die titel over aan Tokyo, vanaf dat moment hoofdstad van Japan. Kyoto was meer dan 1000 jaar de hoofdstad en het centrum van de Japanse beschaving. Dit maakt dat Kyoto tot op de dag van vandaag blaakt van cultuur. Je ervaart er Japan zoals het eeuwen geleden was, maar tegelijkertijd is Kyoto een moderne stad. Dat contrast tussen oud en nieuw, maar vooral die diepgewortelde cultuur trekt jaarlijks miljoenen bezoekers.
Dat hier eeuwen lang de Japanse middelklasse goed gedijde, is te zien aan de vele prachtige Boeddhistische tempels, Shinto heiligdommen en verborgen Japanse tuinen. Iets wat Tokyo wat mij betreft mist. Het ontstaan van Kyoto gebeurde zo lang geleden dat niemand precies weet wanneer het was. Na duizenden jaren bewoning is het nu een bruisende, moderne stad waar genoeg te ontdekken valt.
De grote steden van Japan ken je wel. Uiteraard is er de hoofdstad Tokyo die bestaat uit 23 speciale wijken. Er zijn de oude hoofdsteden Kyoto en Nara. En een heel land met prachtige steden en dorpen die je stuk voor stuk zullen verbazen. Waar je tijdens je reis minder bewust van zult zijn, zijn de prefecturen van Japan.
Zoals zoveel in de Japanse samenleving is ook het landsbestuur een hiërarchische pyramide waar je u tegen zegt. In Nederland kennen we drie bestuurlijke lagen: land, provincie en gemeente. Vergelijk dat eens met de maar liefst 11 mogelijke bestuurlijke lagen onder de nationale overheid van Japan. In de meeste gevallen zijn niet alle lagen van toepassing, maar dat verschilt per gebied.
Ik zal je de bestuurlijke constructie van Japan besparen. Het moet tenslotte leuk blijven om over Japan te schrijven (mijnerzijds) en te lezen (aan jouw kant). Wat mijn verhaal vandaag gelukkig vrij eenvoudig maakt is dat voor iedere vierkante centimeter grond in Japan de eerste laag onder de nationale overheid die van de prefecturen is. Hè, gelukkig.
Wat zijn prefecturen?
In grote lijnen komt de functie van de prefecturen overeen met de Nederlandse provincies. De commissaris van de koning heet in Japan gouverneur. En daar zijn er in totaal 47 van.
Japan zou Japan niet zijn als er niet ook nog verschillende types prefecturen zouden bestaan. De overgrote meerderheid, 43 om precies te zijn, is gelukkig van het reguliere type. Deze prefecturen worden aangeduid met de naam -ken (県).
Zo is er Kanagawa-ken, de prefectuur Kanagawa met Yokohama als belangrijkste stad. De prefectuur Aichi, in het Japans Aichi-ken dus, is het gebied rond Nagoya. Een aantal prefecturen hebben dezelfde naam als hun hoofdstad. Denk bijvoorbeeld aan Hiroshima-ken of Nagasaki-ken.
Dat betekent dat er vier prefecturen overblijven die in ieder geval anders benoemd worden.
De prefectuur Tokyo heet Tokyo-to. Dat deze prefectuur bestuurlijk iets anders in elkaar zit blijkt wel uit het feit dat de gouverneur ook de rol heeft van burgermeester.
Het eiland Hokkaido is de grootste prefectuur en beslaat een volledig eiland. Deze eiland prefectuur wordt aangeduid met -do. Het is dus eigenlijk Hokkai-do. Dit is de enige prefectuur die onderverdeeld is in subprefecturen.
Het zelfde geldt voor Kyoto-fu, hoewel deze prefectuur zich behoorlijk naar het noorden uitstrekt.
Tokyo en Hokkaido hebben duidelijk een andere bestuursstructuur dan de 43 gewone prefecturen. Hoe dat precies zit met Osaka en Kyoto is mij volledig onduidelijk.
Een reis door de prefecturen
Ga je op reis naar Japan dan is het wel leuk om in ieder geval van het bestaan van de prefecturen te weten. Iedere prefectuur heeft toch een beetje een eigen identiteit en tot op zeker hoogte een eigen keuken.
Als je in je achterhoofd houdt dat iedere prefectuur een stukje eigen karakter heeft helpt dat je wellicht om Japan nog beter te ervaren. Je zou bijvoorbeeld op zoek kunnen gaan naar de lokale specialiteiten.
Dan nog even een kaartje en lijstje van alle prefecturen van Japan:
De prefecturen van Japan. Afbeelding via Wikipedia.
